lunedì 28 luglio 2008

Fulana a ti nd'amentas cando fias Cristina?

Su tratu meu barbaritzinu m'imperat de la pagare, a "Fulana", cun sa matessi moneda. E, duncas, de mancu la numenare. Su fatu istat, "Fulana" si la leat cun megus, sena mi numenare. Totu est cumintzadu una pàia de meses como, cando in su situ de su presidente de su guvernu sardu, "Fulana" iscriet una lìtera a coro in manos amparende sa limba sarda. Una lìtera galana e curiosa meda, ca a la firmare est una mastra de italianu chi, a sos tempos, si li pesaiat sa tudda, intendende fragu de limba sarda.
M'amento, pro nàrrere, unu sero de trintaduos o trintatres annos como, una assemblea de su "Circolo Città Campagna". Issa si fiat befada de Antonello Satta e de Eliseo Spiga chi chistionaiant de limba sarda. A bìdere - naraiat "Fulana" - si si fiant girados de tòrronos a chèrrere su sardu in iscola e su bilinguismu. In buca de "Fulana" aiat sonadu, su sero, un'agetivu chi aiat giai fatu e deviat galu fàghere tretu meda in su limbàgiu polìticu: sa de sa limba est una chistione "deviante".
In su matessi situ de Soru, unas dies de pustis, canteddu brullende e canteddu cuntentu de golligire a "Fulana" puru in mesu de sos amantiosos de sa limba sarda, l'aia dimandadu: ma custa "Fulana" de oe est sa matessi chi aia connotu unu bene de annos in antis, o est un'àtera pessone?
S'11 de custu mese, "Fulana" iscrivet in unu diàriu telemàticu e si sa leat contra a "alcuni noti e strenui sardofili da Lsc che, meravigliati e ironici, si chiedevano se a scrivere quelle cose in sardo fosse la stessa grande antagonista della lingua sarda". Eja, sighit "Fulana", so sa matessi e mai so istada contrària a sa limba sarda "che è anche mia, assieme all'italiano". De àteru, deo - narat - custas cosas las apo finas iscritas.
Balla. De sas duas una: o sas origras meas (e de sos àteros chi l'ant intesa) ant faddidu o est "Fulana" chi non bi la faghet a pònnere làcanas a partzire su beru dae su farsu.
E tando mi so amentadu una die de su 1983 chi "Fulana" at faveddadu cara a una comissione de su Parlamentu italianu in cherta de cumprèndere comente, a pàrrere de sos sardos, cheriat atuadu s'artìculu 6 de sa Costitutzione chi òbrigat sa Repùblica a amparare sas minorias linguìticas. B'at chèrfidu 15 annos pro chi su Parlamentu aeret bogadu a campu sa lege cuarnitze pro sas limbas che a su sardu, e "Fulana" una bella manu de agiudu a sos istentalogos bi l'aiat dada. S'arresonu de "Fulana", chi faveddaiat in contu de "Ichnusa", mi l'amentaia a sa grussa, petzi unu sentore de roba guasta. Est pro more de Diariulimba, chi at tzitadu su tìtulu de un'artìculu de sa revista giagobina de tando, chi apo imbentu paràula cun paràula su nàrrere de "Fulana". E bos nde torro unas allegas tòpicas, sena annànghere nudda.
"Lingua sarda: valorizzazione sì, ufficialità no [...] se per ufficialità si intende l'istituzione per legge del bilinguismo in Sardegna [...] La Sardegna non è infatti una minoranza linguistica ma, semmai, un insieme di minoranze, e privilegiare una qualunque delle varietà che coesistono sul territorio regionale per "ufficializzarla" andrebbe arbitrariamente e ingiustamente a discapito delle altre."
"Né è pensabile che l'adozione di una coinè creata artificialmente, a tavolino, sarebbe la soluzione del problema. [...] La lingua veicolare più efficace per la comunicazione intraregionale (tra le diverse aree che usano localmente diverse varietà linguistiche: logudorese, nuorese, campidanese, sassarese, gallurese, algherese-catalano, tabarchino) è l'italiana".
S'artìculu de "Fulana" est longu meda, ma custu est s'arresonu. Unu discursu che pesaiat un'atitu pro sa limba sarda. Torrende a si lu lèghere, "Fulana" diat finas pòdere atrogare: "Perdonade, mi so isballiada". Ma no l'at a fàghere mai, ca s'idea de gente che a issa est chi non b'at peruna contraighidoria intre su chi narat oe, "bivat sa limba sarda", e su chi naraiat tando, "a terra sa limba sarda". Sunt fatos gasi, meda intelletuales pesados a pane e pci: si b'at de isseberare su beru dae s'interessu de partzidu, est custu chi binchet.
Cristina Lavinio, eja, "Fulana" est issa, como non narat prus chi sa chistione de sa limba sarda "è deviante" e, si podet dare, non narat prus chi sa sarda no est una minoria linguìtica, ma unu matzamurru de limbàgios, in mala fide ponende a murru muntone nugoresu e cadalanu, campidanesu e tabarchinu, limba sarda e limbazos chi sardos non sunt. Bae e chirca, una die at a cussiderare finas chi, fortzis, sa Repùblica italiana, faghende sa lege 482, non s'est faddida. Su caminu est longu e su sardu est passentziosu.

Nessun commento: